ေရွးေခတ္ စစ္သားစုေဆာင္းေရး

Those battling sons of Thunders, Now at their returning back;
I know they will be for Plunder, Virginities go to wrack.
- D’ Urfey (1653-1723)


ျမန္မာတို့ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္း ဘ၀၌ ရပ္တည္ခဲ့စဥ္က ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး အလို့ငွာ၊ မည္သို့ မည္ပံု စစ္သားစုေဆာင္းသည္ကို သုေတသနျပဳဖြယ္ေကာင္းသည္။ ထို့ေၾကာင့္ ဤရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ က်ေနာ္သည္ ရွာေဖြမွုတို့ကုိ ျပဳခဲ့ပါ၏။ သို့ရာတြင္မအားလပ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာရာဇ၀င္ အရပ္ရပ္တို့ကို စနစ္တက် ေလ့လာခြင့္မရႏိုင္ေသး။ သို့ေသာ္ က်ေနာ္ယခု အစေဖာ္ေပးေသာေၾကာင့္ ယခုအခါ စစ္မွုထမ္းေနၾကေသာ ျမန္မာလူငယ္တစ္စုတို့က လက္ရွိ စစ္သားစုေဆာင္းဖြဲ ့စည္းပံု ဖြဲ ့စည္းနည္းကို ေရွးေခတ္က နည္းနိသယမ်ားႏွင္ယွဥ္၍ သုေတသနျပဳၾကမည္ဆိုလွ်င္ က်ေနာ္၏ေဆာင္းပါး ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ အထေျမာက္၏ဟုဆိုရေပမည္။
ဤေဆာင္းပါးအဖို့ကား က်ေနာ္သည္ အထက္ပါ ေခါင္းစည္းစာသားႏွင့္ ေလ်ာ္ေသာ အေၾကာင္းအရာ အစံုကိုမျပႏိုင္ တစိတ္တေဒသေလာက္သာ ျပႏိုင္ဦးမည္။ ေရွးျမန္မာ့ေခတ္က စစ္သားစုေဆာင္း ဖြဲ ့စည္းတာ၀န္ခ်ထားပံု အက်ဥ္းမွ်ကိုသာ ျပၿပီးလွ်င္ အဂၤလန္ျပည္ဘုရင္မ အင္(န္) ( Queen Anne ) လက္ထက္က စစ္သားစုေဆာင္းနည္းကို ျပလိုပါသည္။
စာရွုသူ ရဲေဘာ္ႏွင့္ အရပ္သားတို့ကသာလွ်င္ ယခုစုေဆာင္းေရးသားေသာ စာကုိ အေျခခံျပဳ၍ ဥပေဒသ ထုတ္လိုက ထုတ္ၾကေစ၊ တရားက်လိုကလည္း က်ၾကေစ၊ သံေ၀ဂယူလိုသူတို့ကလည္း ယူၾကေစ။ ေယာနိေသာ မနသိကာရ ျဖင့္သာ ႏွလံုးသြင္းႏိုင္ၾကလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။
ေရွးျမန္မာဘုရင့္ေခတ္က ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးအတြက္ စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းသည္ ဟူရာ၌ ယခုေခတ္ေႏွာင္းကဲ့သို့ ပင္တိုင္တပ္မေတာ္ တည္ေထာင္ထားျခင္းမရွိခဲ့ဟု ရာဇ၀င္ဆရာတို့က အမွတ္အသားျပဳၾကသည္။ သို့ရာတြင္ ရာဇ၀င္၏ သေဘာသြားတို့ကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ေသာအခါ ခရစ္ႏွစ္ ၁၁၃၇ ခုႏွစ္မွစ၍ ပင္တိုင္စစ္သည္ေတာ္မ်ားထားရွိရန္ ျမန္မာဘုရင္တို့သေဘာေပါက္ခဲ့ေၾကာင္းကို ေတြ ့ရွိရေပသည္။
အေၾကာင္းမွာ ဤသို့ျဖစ္၏။ နရသိခၤ (၁၁၇၀ - ၇၃) တြင္ နရသိခၤသည္ ညီေတာ္ နရပတိစည္သူကို ငေဆာင္ခ်မ္းအရပ္၌ ပုန္ကန္ထၾကြသည္ဟု အေၾကာင္းျပဳ၍ စစ္ခ်ီေစသည္။ သို့ေသာ နရသိခၤအဖို့ ခယ္မေတာ္ ေ၀ဠဳ၀တီ မင္းသမီးကို အရခ်ိဳင္ျခင္းသည္ ငေဆာင္ခ်မ္းထက္ အေရးႀကီးေပသည္။ ဤအခ်က္ကို ရိပ္စားမိေလေသာ္ ညီေတာ္ နရပတိစည္သူသည္ စစ္ေျမျပင္မွ ျပန္လာ၍ ငယ္ကၽြန္လူေပါင္း ရွစ္ဆယ္ခန့္ႏွင့္ နန္းေတာ္တြင္း သို့ ၀င္ေလ၏။ အဆင္သင့္လွေသာေၾကာင့္ နန္းေတာ္တြင္းအ၀င္တြင္ နရသိခၤ တပါးတည္း နန္းဦးထက္၌ စံစားလွ်က္ရွိသည္ကိုေတြ ့ရေလရာ ေနာင္ေတာ္ကို နန္းထက္မွ ဆြဲခ်၍ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္လိုက္ေလ၏။
နရပတိစည္သူ နန္းတက္ေသာအခါ၊ သူ၏ေနာင္ေတာ္ကို လုပ္ၾကံခဲ့သည့္ အခါက နန္းေတာ္တြင္း၌ ဟာလာဟင္းျဖစ္ေနပံုကို သတိမူခဲ့သျဖင့္ သူ၏လက္ထက္တြင္ ေက်းကၽြန္ရင္း အမွုထမ္း လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ ့ကိုဖြဲ ့စည္းလိုက္ေလသည္။ ေရွးက ထိုအဖြဲ ့အစည္းကို ပါဠိဆန္ဆန္ “ေမာလ” ဟုေခၚၾကသည္။ မင္းတုန္းေခတ္ သီေပါေခတ္ တို့၌ အပါးေတာ္ျမဲ ကိုယ္ရံေတာ္ တပ္ဟုေခၚဟန္တူေပသည္။ နရပတိစည္သူ၏ ကိုယ္ရံေတာ္တပ္ မွာ သံုးေထာင္ရွိသည္ဟုဆိုေပသည္။
သို့ရာတြင္ ပင္တိုင္တပ္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ကာကြယ္သည့္တပ္မဟုတ္၊ ထိုေခတ္က ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ အလားထပ္တူ ယူဆရေသာ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ ကိုယ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ သည့္ တပ္မွ်သာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ တ၀ွမ္းလံုးကို ထိပါးေႏွာက္ယွက္လာေသာအခါ ယခုေခတ္၌ “လဲဗီး” တပ္မ်ားစုေဆာင္းသည္ႏွင့္ မတိမ္းမယိမ္း အေရးေပၚတပ္တို့ကို စုေဆာင္းၾကရသည္။
သို့ေသာ္ တပ္ဖြဲ ့စည္းရာတြင္ စစ္သည္ေတာ္တို့မွာ အခစားနားႏွင့္ လိုက္ပါအမွုထမ္းၾက သည္မဟုတ္။
၁။ ဘုရင့္အမိန့္ကို မလြန္ဆန္၍ ၄င္း
၂။ မိမိႏိုင္ငံကို ထိပါးေႏွာက္ယွက္သူအား မိမိတို့ကုိယ္တိုင္ ခုခံကာကြယ္ရမည့္ ၀တၱရား ကို သိ၍၄င္း မိမိထမင္းကို မိမိစား၍ စစ္မွုေတာ္ကို ထမ္းၾကသည္က မ်ားေပသည္။ ေရွးဘုရင္ေခတ္က ဓနစနစ္မွာ ေငြေၾကးစနစ္မဟုတ္ ပစၥည္း စနစ္ျဖစ္သည္။ ထို့အတြက္ေၾကာင့္လည္း ယခုေခတ္ကဲ့ကို လခစားမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းမရွိေခ်။ ထိုေခတ္က နန္းရင္း၀န္ အမတ္ၾကီးပင္လွ်င္ လခ စားနားႏွင့္အမွုထမ္းေသာေခတ္ မဟုတ္ေသးေခ်။
စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းရာ၌ အေျခခံအားျဖင့္ လူ ၅ ေယာက္လွ်င္ တစ္ဆိုင္းျဖစ္သည္။ လူ ၅ ေယာက္လွ်င္ တအိုးစားဟုေခၚသည္။ ထိုတအိုးစား၏ ေခါင္းေဆာင္မွာ အိုးစားႀကီးဟုတြင္၏။ ထိုတအိုးစားအတြက္ စစ္မက္ဆိုင္ရာ ကႀကိယာပစၥည္းတို့မွာ ေၾကးအိုးႏွစ္လံုး၊ မိုးကာတလိပ္၊ သံခၽြန္ရွစ္ေခ်ာင္း၊ ပုစိန္တစ္လက္၊ တူမတလံုး၊ လႊတစင္း၊ ဓားမတေခ်ာင္း၊ ဓားလြယ္ငါးစင္း၊ ေသနက္ႏွစ္လက္ ပါျမဲျဖစ္သည္။ သို့ေသာ္ စင္စစ္အားျဖင့္ေသနက္မွာ တပင္ေရႊထီးလက္ထက္ မွစ၍ စနစ္တက်သံုးသည္ကိုေတြ ့ ရ၏။ တပင္ေရႊထီးေခတ္ အလ်င္ကဆိုလွ်င္ ကာ၊ ဒိုင္းႏွင့္ ေလးတို့ကိုသာ အေရးထားေပသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၃၁-၅၀ အတြင္း တန္ခိုးကႀကီးခဲ့ေသာ တပင္ေရႊထီးလက္ထက္ တြင္ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳး ခုႏွစ္ရာတို့ကို ေသနက္ကိုင္စစ္သားအျဖစ္ျဖင့္ ငွားရမ္း၍ ပါဠိအေခၚ “သခါ” မည္ေသာ စစ္ကူလက္နက္ကိုင္တပ္ကို ဖြဲ ့စည္းသည္။ ဘုရင့္ေနာင္ ၁၅၅၁-၈၁ လက္ထက္၌လည္း ေပၚတူဂီေၾကးစား စစ္တပ္တို့မွာ ပင္တုိင္စစ္တပ္ ပမာျဖစ္လာခဲ့သည္။
ထို့ေနာက္ ႏွစ္အိုးစားအတြက္လူ ဆယ္ေယာက္ အေပၚတြင္ ႀကီးၾကပ္အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ တပ္ၾကပ္ဟူ၍ထားသည္။ တပ္ၾကပ္သည္ လွံမတေခ်ာင္း၊ ဓားလြယ္တစင္း ကိုကိုင္၍ ေဆာ္ေမာင္း တလက္ကို ခါးပံုစတြင္ ညွပ္ျမဲျဖစ္သည္။ ေဆာ္ေမာင္းမွာ ေၾကးေနာင္၀ိုင္းတြင္ ေတြ ့ရေသာ အေလာေတာ္ေမာင္းအရြယ္ ျဖစ္၍ အမိန့္ေပးရာ အခ်က္ေပးရာ ေဆာ္ၾသရာ၌ အသံုးျပဳသည္။ထို့ျပင္ ငါးၾကပ္ (ငယ္သား ၅၀ + အၾကပ္ ၅ေယာက္) လွ်င္ တေသြးေသာက္ဖြဲ ့၍ ေသြးေသာက္ၾကီးက အုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။ ေသြးေသာက္ၾကီးမွာ ထီးနီမိုးခြင့္ရသည္။ ေငြဓား ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ရသည္။ ျမန္မာစစ္ခ်ီရာဇ၀င္တြင္ ယခုေခတ္ ဆာဂ်င္ ေမဂ်ာမ်ားသည္ ဥဒါန္း တြင္ရစ္သကဲ့သို့ ေရွးေခတ္က ေသြးေသာက္ၾကီးတို့၏ ေဆာင္ရြက္မွုမွာ ျမန္မာ့၀ထၳဳ ပံုျပင္ ရာဇ၀င္တို့တြင္ ဥဒါန္းတြင္ရစ္ခဲ့ေပသည္။
၄င္းမွ တဆင့္တက္၍ ဖြဲ ့စည္းျပန္ေသာ္ ႏွစ္ေသြးေသာက္လွ်င္ တတပ္၊ ငါးတပ္လွ်င္ တဗိုလ္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ တပ္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္သူမွာ တပ္မွဴးျဖစ္သည္။ ငါးတပ္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္သူမွာ ဗိုလ္ ျဖစ္သည္။ ငါးရာတပ္ (ဗိုလ္တရာ)ကို အုပ္ခ်ဳပ္သူမွသာလွ်င္ တပ္ဗိုလ္ဟုေခၚရေပသည္။ တခါတရံ ၄င္းအား တပ္မင္းကေလးဟူ၍ လည္းေခၚသည္။ သို့ေသာ္ စစ္တက္စစ္ခ်ီရာတြင္ ငါးရာတပ္ႏွင့္သာ ၿပီးသည္မဟုတ္။ ငါးရာတပ္ေပါင္းအမ်ား ခ်ီတက္ရသည့္အခါလည္း ရွိသည္။ ထိုအခါ တပ္အားလံုကိုေပါင္း၍အုပ္ခ်ဳပ္ရသည္။ ထိုအုပ္ခ်ဳပ္သူကို တပ္ေပါင္းဗိုလ္ဟု ေခၚျပန္သည္။ တပ္ေပါင္းဗိုလ္ ႏွစ္ဦး သံုးဦးကို ေပါင္းစပ္အုပ္ခ်ဳပ္ရသူမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႏွစ္ဦးသံုးဦးေပါင္းကိုမူ ဘုရင္ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ ဘုရင္က အာဏာလႊဲအပ္ခံရေသာ မင္းညီမင္းသား ဘုရင္ခံမ်ားက ျဖစ္ေစ စစ္ဘုရင္ အျဖစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ရသည္။
ထိုသို့ဖဲြ ့စည္းသည့္ တပ္မေတာ္သို့ စစ္သားစုေဆာင္းသည့္အခါ မင္းၾကီး မဟာဗႏၶဳလ ၏ဆင့္ဆိုသည့္ စနစ္အရ၊ “ရဲမက္တို့မွာ၊ မ်က္ေစ့မွုန္မြဲ၊ တိမ္မ်က္ခမ္းစပ္၊ ပန္းနာ၊ ဒူလာ အားႀကီး၊ ၾကက္၀က္မွင္တက္ေရာဂါ၊ အိပ္ရာေယာင္ယမ္း၊ ဦးဆံရွုပ္ေထြး၊ ကိုယ္ထက္ဒူးရွည္၊ ေပါင္ရွည္၊ ေျခသိမ္ လက္သိမ္၊ အသက္ ၂၀ မျပည့္၊ ၅၀ ေက်ာ္သူ” တို့ကိုအခန့္အထားမရွိ ဟုပညတ္သည္။ ယခုျပဆိုခဲ့ေသာ စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းနည္းမွာ အတန္ငယ္ေႏွာင္းက်ေသးသည္။ ၄င္းစနစ္ထက္ ေရွးက်ေသာ စနစ္အရမွာ မည္သို့ရွိလိမ့္မည္ကို ေသခ်ာေစ့ငုစြာ မရွာေဖြဘဲ၊ ကၽြႏု္ပ္တုိ့ အလြတ္မေျပာႏိုင္။ သို့ရာတြင္ ရာဇဓမၼ သဂၤဟက်မ္းလာ စစ္သည္ရဲမက္ လက္နက္ကိုင္ ေျခာက္မ်ိဳးဖြဲ ့စည္းပံုကိုၾကည့္ရလွ်င္ အေလာင္းမင္းၾတားမွ သီေပါမင္းၾတားအထိ ေႏွာင္းေခတ္၏ ဖြဲ ့စည္းပံုထက္ ေလ်ာ့ေလ်ာ့ယဲယဲ ျဖစ္သည္ဟု မွန္းဆႏိုင္ေပသည္။
ေရွးေခတ္ကမူ
(၁) မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္အားျဖင့္ အမွုထမ္းျဖစ္ၿပီး ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေသာ ေက်းရင္း ကၽြန္ရင္း ကိုယ္ရံေတာ္ တပ္ကို “ေမာလ” ဟုေခၚသည္။ ထိုကိုယ္ရံေတာ္တပ္မွာ ဘုရင့္အတြက္သာျဖစ္သည္။
(၂) ႏိုင္ငံေတာ္ အတြက္မူ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြင္း မိမိအမ်ိဳးသားတို့ကို စစ္တိုက္ေစရန္ အခေၾကးေငြ ပစၥည္းေပးထားေသာ လက္နက္ကိုင္ ဟူသမွ်တို့ကို “အခစားလက္နက္ကိုင္” ဟု ေခၚသည္။ ပါဠိလို “ဘူတ” ဟူသတည္း။ ၄င္းတပ္မွာ တပ္ရင္းျဖစ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၄င္းသည္ ႏိုင္ငံအတြက္ ပင္တုိင္တပ္ျဖစ္သည္။
(၃) သို့ေသာ္ အေရးအေၾကာင္းဟူ၍ ေပၚေပါက္လာက ေကာက္ခါ ငင္ကာရေအာင္ အသစ္ျပင္ဆင္ စည္းၾကပ္ထားေသာ လက္နက္ကိုင္တပ္ကို “သင္းလက္နက္ကိုင္” ဟုေခၚဆိုသည္။ ပါဠိလို “ေသဏိ” ဟူသတည္း။ ယခုေခတ္အေခၚႏွင့္ေခၚရလွ်င္ အရံတပ္ ဟူ ၍ ပင္ ေခၚရမည္ ထင္သည္။
(၄) ထိုမွတပါးလည္း မဟာမိတ္ႏိုင္ငံသားတုိ့ကို အခေၾကးေငြ ပစၥည္းျဖင့္ ေခၚယူငွားရမ္း၍ “သခါ”မည္ေသာ စစ္ကူလက္နက္ကုိင္တပ္ ရွိေသးသည္။ ၄င္းကို “အေဆြ ခင္ပြန္းလက္နက္ကိုင္” ဟူ၍လည္းေခၚေသးသည္။
(၅) စစ္သံု့ပန္းတို့ကိုပင္ မိမိဘက္သို့ ပါေအာင္စည္းရံုး၍ စည္းၾကပ္ထားေသာ လက္နက္ကိုင္တပ္လည္း ရွိေသးသည္။ ၄င္းမွာ ပါဠိလို “ရိပု” ဟုေခၚ၍ ျမန္မာလိုရိုးရိုးျဖင့္ “ရန္သူလက္နက္ကိုင္” ဟုေခၚျပန္သည္။
(၆) ေတာ္ေတာင္ၾကီးမား၍ အဖ်ားအနားထူထပ္ေသာ အရပ္သို့ ခ်ီတက္ရာတြင္ ထိုအရပ္သူ အရပ္သားမ်ားကိုပင္ တပ္ဦးကထား၍ ယခုေခတ္ ရန္သူ့အရိပ္အေျခကို စံုစမ္းေသာ “စေကာက္တပ္” မ်ားပမာ အသံုးခ်ရသည့္ “အဋ၀ိက” တပ္သားမ်ားလည္းရွိေသး သည္။ ၄င္းတို့ကို ေတာသားလက္နက္ကိုင္ ဟူ၍ေခၚဆိုသည္။
စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းစုေဆာင္းရာ၌ အခေၾကးေငြ ပစၥည္းတို့ကို ေပးကမ္းျပီး ဖြဲ ့စည္းေၾကာင္း ေႏွာင္းေခတ္ရာဇ၀င္ တို့ကဆိုေပသည္။ သို့ေသာ္ လက္ေတြ ့သေဘာတြင္ ေနရာတကာတိုင္း အခေၾကးေငြ ရသည္ဟုမဆိုသာ။ က်ေနာ္မွတ္သားမိသမွ် ပါးစပ္ရာဇ၀င္အရ ဆိုလွ်င္ ေရွးက စစ္သည္ေတာ္ အျဖစ္ အမွုထမ္းရာ၌ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုယ့္စီးပြါးကိုယ္ရွာစားရင္း အမွုထမ္းၾကသည္က မ်ားသည္။ တရပ္တေၾကးသို့ စစ္ခ်ီတက္သည့္အခါ မွသာလွ်င္ စားနပ္ရိကၡာ ဟူ၍ ရၾကသည္။ ထိုစားနပ္ရိကၡာမွာလည္း ေရာက္ေလရာအရပ္တြင္ ရြာသူၾကီး ၿမိဳ ့သူၾကီးတို့က ဆင့္ဆို၍ ရေသာ စားနပ္ရိကၡာမ်ိဳး ျဖစ္သည္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ စစ္ထဲသို့၀င္ရန္ အတြက္ ဘုရင့္အမိန့္ေတာ္အတိုင္း နာခံၾကသည္ ကမ်ားဟန္တူ၏။ မိမိတို့အလိုအေလ်ာက္ စစ္ထဲသို့၀င္၍ အမွုထမ္းၾကသည္က မ်ားဟန္တူ၏။ စစ္သားစုေဆာင္းေရးတြင္ တရားေဟာေျပာ သိမ္းသြင္းျခင္းမ်ား လက္ေဆာင္ျဖင့္ ဖ်ားေယာင္း သိမ္းသြင္းျခင္းမ်ား စေပၚေငြေပးျပီး သိမ္းသြင္းျခင္းမ်ားကို ရာဇ၀င္တို့တြင္၄င္း မွတ္တမ္း တုိ့တြင္ ၄င္း မေတြ ့ရေခ်။
ထို့ျပင္ျမန္မာဘုရင့္ ေခတ္ကစစ္သားတို့၏ ေဟာ့ရမ္းမွုတို့ကိုလည္း မ်ားစြာမေတြ ့ရ။ ထိုအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ ၍စဥ္းစားစရာရွိသည္။ ေရွးေခတ္က စစ္သားမွန္လွ်င္ မိမိတို့ စစ္ႏိုင္သည့္ ၿမိဳ ့ရြာနယ္ပယ္ရွိ မိန္းမမ်ားကို က်ဴးလြန္ျခင္း ေယာက်ာ္းမ်ားကို သံု့ပန္းအျဖစ္ဖမ္း ၍ ကၽြန္အရာထားျခင္း ရန္သူ့ပစၥည္းမ်ားကို လုယက္ယူငင္ျခင္းတို့မွာ ထံုးစံပမာျဖစ္ေန၍ အထူးျပဆိုဖြယ္မရွိေသာေၾကာင့္ ရာဇ၀င္တြင္ အက်ယ္တ၀င့္မဆိုေလ ဟုေတြးဆဖြယ္ရွိ၏။
စစ္သားဟူသည္မွာ ထိုအမူအက်င့္ရွိသည္ ဆိုေသာသေဘာကုိ ထိုေခတ္က လက္ခံေသာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို့တည္းမဟုတ္ ရာဇ၀င္ကိုေႏွာင္းမွ ေရးသည္ျဖစ္ရကား ရာဇ၀င္တြင္ အေသးအဖြဲ အျပစ္အနာအဆာတို့ကုိ ျမွဳပ္ႏွံခၽြင္းခ်န္ထား ခဲ့သည္လည္း ျဖစ္ႏိုင္၏။ သို့တည္းမဟုတ္ ျမန္မာမင္းတို့ အခ်င္းခ်င္း စစ္ထိုးရာတြင္ ေခါင္သူၾကီး က်လွ်င္ စစ္ျငိမ္းစျမဲျဖစ္ေလရာ ေနာက္လိုက္ငယ္သားတို့မွာ မိမိတို့ေခါင္းေဆာင္ခ်င္း ျဖစ္ၾကသည့္ အေရးကိစၥတြင္ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦး၏ ကံၾကမၼာသည္ ဆံုးခန္းတိုင္ေရာက္သည္ ႏွင့္တျပိဳင္နက္ ေနာက္လိုက္တို့မွာ အခ်င္းခ်င္းေျပျငိမ္းၾကျပီးလွ်င္ ဘီလူးစည္း လူ့စည္း ေစာင့္ေရွာက္ေသာေၾကာင့္ ဟူ၍လည္း ဆိုႏိုင္၏။ ဤကားမိမိကုိယ္တိုင္ ထင္ျမင္ခ်က္မွ်သာျဖစ္သည္။
လက္ေတြ ့သေဘာတြင္ကား ရခိုင္အမ်ိဳးသားတို့က၄င္း ကသည္းမဏိပူ အမ်ိဳးသားတို့ က၄င္း ယိုးဒယား အမ်ိဳးသားတို့က၄င္း ဗမာဟူေသာ အမည္ကို ယခုတိုင္ အေတာ္ အျငိဳးမေျပပံု ေထာက္ရလွ်င္ ကၽြႏ္ုပ္တို့၏ ဘိုးဘြား စဥ္းဆက္တို့သည္ ရမ္းကားသည့္ ေခတ္ကလည္း အေတာ္ပင္ရမ္းကားခဲ့လိမ့္မည္ဟု ထင္ျမင္သေဘာ ရရွိျပန္ပါသည္။ ဤေဆာင္းပါး၏ သေဘာမွာ ေရွးေခတ္က အျဖစ္သနစ္တို့ကို ျပန္ေဖာ္ျပီး အနာေဟာင္းကို ဆြေသာ ေဆာင္းပါးမ်ိဳး မဟုတ္ေပ။ အမွန္ကို အမွန္အတိုင္း ရွုျပီး သဘာ၀ကို ထင္ေအာင္ျမင္ေအာင္ သံုးလွ်င္ ရန္ေျပ မာန္ေျပသေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္သည္ကို ယံုၾကည္သျဖင့္ အထက္ပါ စကားကို ဆိုရျခင္းျဖစ္သည္။ စင္စစ္ ယခုေခတ္တြင္ စည္းကမ္းတက်ဖြဲ ့စည္းထားေသာ စစ္သားမ်ား ကိုယ္ပိုင္ရွိသည့္ ႏိုင္ငံၾကီးသား တို့ပင္လွ်င္ ႏုစဥ္အခါက အဘယ္သို့ ရွိေလသနည္းဟု ကၽြႏ္ုပ္တို့ စဥ္းစားၾကည့္ၾကေစလို၏။
ထိုစဥ္းစားဘြယ္ကို ယခုက်ေနာ္ တင္ျပပါမည္။ သို့ေသာ္မတင္ျပမီ ကၽြႏ္ုပ္တို့ႏိုင္ငံသည္ အျမဲတမ္း စစ္ခင္းခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္လင့္ကစား ႏိုင္ငံေတာ္၏ တပ္ေပါင္းစု စစ္သားဦးေရမွာ သူ့ေခတ္ အေလ်ာက္ မည္မွ် ရွိသည္ကိုေဖာ္ျပပါဦးမည္။ သို့မွသာ အတိုင္းအရွည္ကို ခန့္မွန္း ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္ၾကေပလိမ့္မည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို့ ႏိုင္ငံတြင္ မည္မွ် ျပည္ေထာင္ အခ်င္းခ်င္း စစ္ခင္းခဲ့သည္ ျဖစ္ေစကာမူ နယ္ခ်ဲ့လိုေသာ ၀ိသမေလာဘျဖင့္ စစ္ခင္းခဲ့သည္မွာ နည္းပါးလွသည္။ မရွိဟု မဆို။ ႏွစ္မင္း သံုးမင္းတို့ ေခတ္တြင္ သူတပါးႏိုင္ငံကို စစ္ခ်ီခဲ့သည္မွာ မွန္၏။ သို့ေသာ္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အရင္းအတိုင္း စစ္ခ်လိုက္ေသာ္ သူတပါးတိုင္းျပည္ကို အပိုင္သိမ္း၍ ကၽြန္စာရင္း သြင္းရန္ စိတ္ကူးမ်ားစြာမရွိ။ သို့ေသာ္ မိမိတို့၏ ႏိုင္ငံသည္ ဘုန္းတန္ခိုးၾကီးမား ေၾကာင္းျပလိုေသာ အာသီသကား ရွိခဲ့ေပ၏။
ဤသည္ကိုရည္ရြယ္၍လည္း လူမ်ိဳးျခားတို့က ကၽြႏု္ပ္တို့ ျမန္မာမ်ားသည္ တန္ခိုး အာဏာ မက္ေမာတတ္သည္ဟု အကဲျဖတ္ၾကေပသည္။ အာဏာ မက္သည္ဟုေျပာေျပာ မမက္ေမာဟုေျပာေျပာ လူမ်ိဳးတမ်ိဳး အေနျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို့သည္ ေရွးေခတ္ အစဥ္အလာအရ ေလာဘေဇာမၾကီးခဲ့သည္မွာ ကၽြႏု္ပ္တို့ အတြက္ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္သည္ဟု ယူဆလုိေပသည္။ ယင္းကဲသို့ေလာဘေဇာ ထၾကြျခင္းမရွိမွုေၾကာင့္လည္း ေရွးေရွးက စစ္တပ္ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံတြင္ ရွိသင့္ရွိထိုက္သည္ထက္ မပိုခဲ့ဟု က်ေနာ္ယူဆလိုေပသည္။ ဥပမာ မိမိရာဇ၀င္ကို မိမိေရးရာတြင္ မည္မွ်ပင္ အပိုအဖ်င္းမ်ားျဖင့္ လိုရင္းထက္ၾကြားျပီး ေျပာၾကေစကာမူ ႏိုင္ငံျခားသားတို ့ေရးမွတ္ေသာ ရာဇ၀င္မွတ္တမ္းမ်ားအရ စစ္ေၾကာၾကည့္ေသာ္ ေလာဘေဇာ ၾကြ ႏိုင္ေလာက္ေသာ စစ္သားအေရအတြက္ မ်ားစြာမရွိေခ်။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃ ရာစုတြင္ ကူဗလိုင္ခန္၏ “တရက္” (Turks) စစ္သည္ေတာ္တို့သည္ အာရွတတိုက္လံုးကို ေမႊေႏွာက္ေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ သို့ေသာ္ ၁၂၇၇ ခု နရသီဟပေတ့မင္း လက္ထက္ တရုပ္ႏွင့္ တရက္တို အႏၱရာယ္ ၾကီးမာလွ်က္ရွိေစကာမူ ျမန္မာစစ္တပ္မွာ ငေဆာင္ခ်မ္းတိုက္ပြဲ အတြက္ စစ္သည္ ေလးေသာင္းသာရွိသည္။ တရုပ္တရက္တို့ဘက္မွမူ စစ္သားတစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ ရွိသည္။ က်ယ္၀န္းလွေသာ အာရွစစ္ေျမျပင္တြင္ စစ္သား တေသာင္းႏွစ္ေထာင္ကို ျဖန့္ထားႏိုင္သည္မွာ တရုပ္ျပည္၌ ေတာ္တန္ရံု လူဦးေရသာ ရွိလွ်င္ မျဖစ္ႏိုင္ေခ်။
ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၆၈ - ၁၄၀၁ ခုႏွစ္ မင္းရဲေက်ာ္စြာလက္ထက္ ၌ စစ္သားဦးေရ တေသာင္း ႏွစ္ေထာင္သာရွိသည္ဟုဆုိသည္။ ၁၅၅၁-၁၅၈၁ ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္၌ကား စစ္သားဦးေရ တသိန္းစာရင္းျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအခါက စစ္သည္ေတာ္ထဲတြင္ ျမန္မာ ရွမ္း ယိုးဒယား လူမ်ိဳးတို့ ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ခရစ္ႏွစ္ ၁၆၁၃ ခုတြင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းၾတားသည္ နတ္ရွင္ေနာင္ႏွင့္ ငဇင္ကာတို့ကို လက္ရဖမ္းရန္ တညင္သို့ စစ္ခ်ီခဲ့ရာ၌ စစ္သား တေသာင္းႏွစ္ေထာင္မွ် လာသည္ဟု အဆိုရွိသည္။ ထိုွမွ်ေလာက္ေသာ စစ္တပ္သည္ပင္လွ်င္ မ်ားလွသည္။ အေလာင္ဘုရား ၁၇၅၂ - ၆၀ ႏွင့္ ဆင္ျဖဴရွင္ ၁၇၆၃ - ၇၆ ေခတ္တြင္ စစ္သား ႏွစ္ေသာင္းမွ ေလးေသာင္းအထိပင္တိုင္ ထားခဲ့သည္။ မဟာဗႏၶဳလ၏ စစ္တပ္သည္ ၁၈၂၄ ခု ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ ဓႏုျဖဴတိုက္ပြဲ ျဖစ္ခ်ိန္တြင္ စစ္သားေျခာက္ေသာင္းႏွင့္ဖြဲ ့စည္းေသာ စစ္တပ္ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို့အနက္ သံုးေသာင္းမွာ မတ္စကတ္ ေခၚ ေသနက္ကိုင္စစ္သားမ်ားျဖစ္သည္။ မဟာဗႏၶဳလ စစ္တပ္၏စြမ္းရည္မွာ ေျမကတုတ္ျဖင့္ စစ္ကိုခံျခင္း ျမိဳ ့ကိုခံတပ္ေဆာက္ျပီး ကာကြယ္ျခင္း၌ အလြန္ထူးခၽြန္သည္ဟုဆိုေပသည္။ သူ၏စစ္တပ္တြင္ ေတာင့္တင္းခိုင္မာ သန္စြမ္းသူတို့သာ မ်ားသည္ဟုဆိုသည္။
ဤအခ်က္တို့ကိုေထာက္ေသာ္ ေရွးေခတ္က ျမန္မာစစ္တပ္တို့၌ စစ္သားဦးရည္မွာ အဆမတန္ မ်ားျပားျခင္းမရွိခဲ့ဟု ဆိုရေပမည္။ ဤအခ်က္ကို ထင္ရွားေအာင္ျပေနသည္မွာ အျခားေၾကာင့္မဟုတ္ အဂၤလန္ကၽြန္း ဘုရင္မ အင္(န္) လက္ထက္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၆၉၇ ခုႏွစ္၌ ျပီးဆံုးေသာ စပိန္ႏွင့္ျဖစ္ၾကသည့္ စစ္ပြဲေခတ္တြင္ ရွိေနေသာ အဂၤလန္စစ္တပ္မ်ား အေျခအေနႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္ေစလိုေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ယခုက်ေနာ္ျပဆိုလတၱံေသာ အခ်က္အလက္တို့မွာ ေဂါ့ဒ္ဖေရး ေဒးဗီးစ္ (Godfrey Davies) ေရးသားေသာ “ဘုရင္မ အင္(န္)လက္ထက္ စစ္သားစုေဆာင္းေရး ေဆာင္းပါးမွ ေကာ္ႏုတ္ခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
စပိန္ႏွင့္ စစ္တိုက္ေနေသာေခတ္တြင္ အဂၤလန္ႏွင့္ အိုင္ယာလန္ ကၽြန္းမ်ားတြင္ လူဦးေရ ခုႏွစ္သန္းမွ် ရွိမည္ဟုခန့္မွန္းသည္။ ထိုခုႏွစ္သန္းကိုကာကြယ္ရန္ အတြက္စစ္တပ္မွာ တသိန္းခြဲမွ ႏွစ္သိန္းအထိ လိုလိမ့္မည္ဟုဆိုသည္။ သို့ရာတြင္ စစ္တိုင္ေနေသာ အခ်ိန္၌ စစ္သား အမ်ားဆံုးရွိခဲ့သည္မွာ ခုႏွစ္ေသာင္းမွ် ရွိလိမ့္မည္။သို့ရာတြင္ စစ္ျပီးေသာ ၁၆၉၇ ခု၌ စစ္သားလက္က်န္မွာ ႏွစ္ေသာင္းငါးေထာင္မွ်သာ က်န္ခဲ့သည္။ ထို့ေၾကာင့္ ပင္တိုင္ထားရေသာ တပ္အတြက္ စစ္သားစုေဆာင္းရန္လိုသည္ဟု ဆိုခဲ့ပါလွ်င္ ေနာက္ထပ္ ေလးေသာင္း ငါးေထာင္စုရန္ရွိသည္။ သို့ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ စစ္သားဦးေရ ခုႏွစ္ေသာင္းကိုစုရန္ အေတာ္ပင္ခဲယဥ္းခဲ့သည္။ တႏွစ္တႏွစ္လွ်င္ စစ္သား တေသာင္းခန့္မွန္မွန္စုရန္ အျမဲလိုေနသည္။
စစ္သားစုေဆာင္းသည့္အခါ ၀ါဒျဖန့္ရသည္လည္းရွိ၏။ နပိုလီယန္သည္ စာမတတ္သူတို့ အဖို့ ကာတြန္းေက်ညာစာတမ္းမ်ား ေ၀ငွျပီး စစ္သားစုေဆာင္းခဲ့ရာ အလြန္အထေျမာက္ခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ ဘုရင္မ အင္(န္)၏လက္ထက္၌ စစ္တိုက္ျခင္းကို ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳအင္အားစုတို့က သေဘာမတူၾကေခ်။ တိုရီကဲ့သို့ေသာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ ့စည္း ဂိုဏ္း၀င္တို့ကပင္လွ်င္ ျပည္ပသို့ စစ္ခ်ီေရးကို ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကဟန္မတူ။ စစ္သားစုေဆာင္းရာတြင္ အခရာျဖစ္ေသာ တရားသူၾကီးတို့ကပင္လွ်င္ စစ္ထဲ၀င္လိုသူတို့ကို အားမေပးသည့္အျပင္ စိတ္မပါေအာင္ေဟာေျပာၾကသည္။ လူထု၏ သေဘာဆႏၵအရမွာလည္း ပင္တိုင္ထားအပ္ေသာ တပ္ရင္းဖြဲ ့စည္းျခင္း ကိစၥကို သေဘာမမွ်ၾကေခ်။
ထို့ေၾကာင့္ စစ္သားစုေဆာင္းေရးမွာအေတာ္ပင္ခက္ခဲသည္။ ထိုေခတ္က ထုတ္ေ၀ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို ေလ့လာသည္ရွိေသာ္ မိမိ၀မ္းစာကုိ မိမိေကာင္းမြန္စြာ ရွာၾကံစားေသာက္ေနေသာ ကၽြမ္းက်င္သည့္အလုပ္သမားတဦးအား ဘုရင္ႏွင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ အငတ္ငတ္ အျပတ္ျပတ္ ဘ၀၌ အမွုေတာ္ထမ္းရြက္ရန္ ျဖားေယာင္းေသြး ေဆာင္ရေသာ အလုပ္မွာ တာ၀န္ၾကီးလွသည္ဟုဆိုသည္။ စစ္သားဆိုသူကုိ သန္းႏွင့္ ျပည့္တန္ဆာ မ်ားကသာ ပိုမိုေလးစားသည္ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ၾကသည့္အျပင္ စစ္သားဘ၀ႏွင့္ ကိုယ့္၀မ္းကိုယ္ထိန္းေက်ာင္းရာ၌ ေတာင္းခံစားေသာက္တတ္ရမည္။ သို့မဟုတ္ ခိုးတတ္၀ွက္တတ္ရမည္ သို့မွသာလွ်င္ အႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ခန့္စစ္မွုထမ္းျပီး ဆာဂ်င္ရာထူး ရႏိုင္မည္။ အႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္အတြင္းမေသ က်န္ရစ္ခဲ့ျပီး အသက္ ေျခာက္ဆယ္တုိင္ေအာင္ ေနရပါမူကား အက်ိဳးအကန္းဘ၀ႏွင့္ ဂုဏ္ထူး ဘြဲ ့ထူး ရႏိုင္ေပလိမ့္မည္ဟု စိတ္ပ်က္ေလာက္ေအာင္ ေရးသားထားေပသည္။
အထူးသျဖင့္ “ခရီးသည္ ဂါလီဗာ”၏ ၀ထၳဳကို ေရးသားသူ ဆြစ္ဖ္ထ္ (Swift) ကစစ္သားဟူသည္ မိမိႏွင့္ရန္ဘက္မဟုတ္ေသာ လူသားအခ်င္းခ်င္းကို သတ္ျဖတ္ရေသာ လူမ်ိဳးစားဟု ေရးသားခဲ့ေပသည္။ ဤကား ထိုေခတ္က ဘုရင္တို့အတြက္ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ လူထုက သေဘာထားပံုျဖစ္သည္။ လူထုသည္ လူထုအေနျဖင့္ မိမိဘာသာ ဧဧေနႏိုင္ေသာ အလားအလာရွိခဲ့သည္။ ထို့ေၾကာင့္ဘုရင္တို့က သူတို့အက်ိဳးငွာ တန္ဆာခံေစခိုင္းေသာ အခါ စိတ္မပါၾကေခ်။ ဤေခတ္တြင္ကား ထူထုသည္ လူထုလံုျခံဳေရးအတြက္ တိုက္ခိုက္ေနၾကေလရာ ဘုရင္စနစ္ကို အလုပ္အေၾကြး ျပဳေသာ စိတ္ထားမ်ိဳးျဖင့္ ငါႏွင့္မဆိုင္ ဟု သေဘာထား၍ မရႏိုင္ျပီ။
ဘုရင္မ အင္(န္) ေခတ္က စစ္သားစုေဆာင္းရာတြင္ စစ္သားေဟာင္းတုိ့အား စစ္ထဲ၀င္လွ်င္၀င္ခ်င္း သွ်ီလင္ ၄၀ ေပးသည္။ လူသစ္တို့အား သွ်ီလင္ ၃၀ ေပးသည္။ စစ္မွုထမ္းၾကေသာ အခါ တပတ္လွ်င္ သံုသွ်ီလင္ ေျခာက္ပဲနီမွ်သာရၾကသည္။ ဘုရင္မ၏ အစိုးရကမူ စစ္သားတိုင္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ ၀တ္စံုမ်ားကို တစံုစီ ခ်ီးျမွင့္သည္။ ေရတပ္သားတို့မွာ တလလွ်င္ ၁၈ သွ်ီလင္ရသည္။ အစားအေသာက္ အလကားစားရသည္။ ၾကည္းတပ္မေတာ္သားတို့မွာ တခါတရံ တႏွစ္လွ်င္ ၁၀ေပါင္မွ်သာ စည္ေလသည္။ ထို့ေၾကာင့္လည္း စစ္သားစုေဆာင္၍ေကာင္းေကာင္း မရႏိုင္ျဖစ္ခဲ့သည္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ စစ္သားစုေဆာင္းနည္းမွာ ဂ်ပန္တို့ ေခၽြးတပ္စုေဆာင္းသလို စုေဆာင္းနည္းျဖစ္သည္။ စေပၚေငြ သွ်ီလင္ ၄၀ကို စာရင္းသြင္းလွ်င္ သြင္းခ်င္း ေပးေလရကား လူရည္လည္ေသာ စစ္သားေဟာင္းတို့မွာ နာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ တပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးသို့ သြားေရာက္ကာ ခဏခဏ စာရင္း သြင္းျခင္းျဖင့္ တႏွစ္လွ်င္ ေပါင္ ၆၀ မွ်စည္ေအာင္ စာရင္းလိမ္သြင္းၾကသည္။ စစ္သားစုေဆာင္းရာ၌ အခက္အခဲတရပ္မွာ စစ္ထဲ၀င္လာသူအား ေနရာခ်မထားရေသးမီ ေကာင္းစြာ ေကၽြးေမြးသုတ္သင္ ေနထိုင္ေစရန္ ေနရာမရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ စစ္သားေလာင္းမ်ားထြက္ မေျပးႏိုင္ေအာင္ ေထာင္ထဲတြင္ အက်င္းခ်ထားသည္။ စစ္သားေလာင္းတို့ကို သယ္ယူပို့ေဆာင္ရန္ ယဥ္မရွိသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ လေပါင္းမ်ားစြာ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ၾကရျပီးလွ်င္ ေရာဂါသယ္ႏွင့္ မ်ားစြာေသာ သန္မာသူလူငယ္တို့ ေသေၾက ပ်က္စီးၾကရသည္ ဟူ၍လည္း ရာဇ၀င္မွတ္စု မွတ္တမ္းတို့က ေဖာ္ျပထားသည္။
စစ္သားစုေဆာင္းရာတြင္ မိမိတို့ဘက္ပါလာေအာင္ ေသြးေဆာင္၍ ကတိ၀ါဒ ျဖန့္ရေသာ သေဘာလည္း ရွိသည္။ ဥပမာ စိတ္ႏွလံုးေကာင္းျပီး ၾကင္နာတတ္ေသာ ဘုရင္မအား ခစားရန္ ဟူ၍၄င္း အ၀တ္အစားႏွင့္တကြ သွ်ီလင္ ၄၀ အျပင္ စစ္သားေလာင္းရရွိ ေနေသာ လခကိုပါ ရစိမ့္မည္ဟု၍၄င္း မိမိတို့ သခင္ဖိနပ္ကို တိုက္ေပးရေသာ ဘ၀မွ ကၽြတ္ေစ ရန္ဟူ၍၄င္း မိန္းမတို့ႏွင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ဟားတိုက္၍ေနႏိုင္ေသာ ကပၸတိန္ရာထူးသို့ ခ်က္ျခင္း တိုးျမွင့္ ေပးမည္ဟူ၍၄င္း ကတိအမ်ိဳးမ်ိဳးေပးၾကသည္။ ထိုကတိေပးခ်က္တို့ထက္ ပိုမိုျပီး စိတ္ကို စြဲေဆာင္ေစႏိုင္ေသာ ကတိမွာ ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာေသာ ျမိဳ ့မ်ားကို သိမ္းပိုက္သည့္အခါ စစ္သားတို့လိုခ်င္ရာကုိ လုယက္ယူငင္ႏိုင္ေစရန္ ျမိဳ ့ရြာတို့ကို ဖြင့္ေပးမည္ဟူေသာကတိ ပင္ျဖစ္သည္။
သို့ပါေသာ္လည္း ဖိနပ္ခ်ဳပ္ရခ်ဳပ္ရ အမဲသတ္သမားလုပ္ရလုပ္ရ စစ္သားေတာ့ မလုပ္ပါရေစနဲ့ ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ရွိသည့္ သီခ်င္းမ်ားသည္ ထိုေခတ္က ေခတ္စားခဲ့ပံုကို ေထာက္ေသာ္ ထိုကတိမ်ားသည္ပင္လွ်င္ မ်ားစြာ အရာမေရာက္ဟုဆိုရန္ရွိေနသည္။ ထို့ေၾကာင့္ စစ္သားစုေဆာင္းေရး အာဏာပိုင္တို့သည္ အက်ဥ္းသမားမ်ားဆီသို့ ေျခဦးလွည့္ခဲ့ ၾကရျပန္သည္။ အဂၤလိပ္ ဘုရင္စနစ္၌ ေၾကြးတင္သူသည္ ေၾကြးမဆပ္ႏိုင္ပါက ေထာင္ခ်ခံရ သည္။အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ေၾကြးမွုေၾကာင့္ ေထာင္က်ခံေနရေသာ အက်ဥ္းသမားမ်ားရွိသည္။ အသက္ ၄၀ မေက်ာ္ေသးေသာ အက်ဥ္းသမားသည္ စစ္ထဲ၀င္လိုေသာ္ ေထာင္မွ လြတ္ခြင့္ ရသည္။ “ေရာ္ဘင္ဆန္ ကရူးဆိုး ” ေရးသူ ဒီဖိုး၏ မွတ္စုမ်ားအရဆိုလွ်င္ ယခင္ကနည္းျဖင့္ ေၾကြးမွုေၾကာင့္ ေထာင္က်ေနေသာ အက်ဥ္းသမားမ်ားသည္ ငါးေထာင္ ေျခာက္ေထာင္မက ေထာင္မွ လြတ္ခဲ့ၾကပါ၏။ သို့ေသာ္ တကယ္ စစ္ထဲ၀င္ျပီး အမွုထမ္းသူတို့မွာ ၁ ရာပင္မျပည့္ ဟုဆိုခဲ့ၾကသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေထာင္မွ လြတ္ေသာအခါ အက်ဥ္းသမားမ်ားက ဆိုင္ရာ စစ္ဗိုလ္မ်ားကို ၁၀ ဂီနီမွ ဂီနီ ၄၀ လဘ္ထိုးသည္ရွိေသာ္ ေထာင္ကလည္း လြတ္ျပီး စစ္တပ္ ကလည္း လြတ္ေလေတာ့သည္။ စစ္သားစုေဆာင္းရာတြင္ ကၽြႏ္ုပ္တို့ ျမန္မာဘုရင္ေခတ္က ေမာင္းတဒူဒူႏွင့္ စုေဆာင္းသကဲ့သို့ အဂၤလိပ္ဘုရင္မ်ားသည္လည္း ဘင္တီးျပီး စုေဆာင္းၾက သည္။ သို့ေသာ္ သီခ်င္းသံျဖင့္ စိတ္ကို လွုပ္ရွားထၾကြေအာင္ လုပ္မရေသာအခါ အရပ္သားတို့ ကို အရက္မူးေအာင္တိုက္ျပီး စစ္ထဲသို့ ေခၚသြားသည္လည္း ရွိသည္။
ထို့ျပင္လည္း ျမိဳ ့ႏွင့္ ေက်းရြားမ်ားတြင္ ျမိဳ ့သူၾကီး ရြာသူၾကီးတို့က ရံုးထုိင္ျပီး မည္သူ မည္၀ါသည္ စစ္မွုထမ္းသင့္သည္ဟု ဆံုးျဖတ္ကာ စစ္ထဲသြင္းသည္လည္း ရွိသည္။ ထိုကဲ့သို့ေသာ အရပ္မ်ားတြင္ လူထုအင္အား ေကာင္းသည္ရွိေသာ္ လူစု၍ စစ္သားေလာင္းကို ျပန္လုသည့္ အမွုအခင္းမ်ားလည္းေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ထိုမွတပါးလည္း ျပင္သစ္တုိ့ကို အလြန္ မုန္းတီးေသာ လူမ်ိဳးေရး စိတ္ရွိသူတို့အတြက္ ျပင္သစ္ရွင္ဘုရင္ကုိ ဆြဲခ်ရန္ စစ္ထဲလိုက္ပါ ၾကပါ ဟုတရားေဟာကာ သိမ္းသြင္းျခင္းမ်ားလည္းရွိေပသည္။ ထိုသို့မွ မရလွ်င္ ပုလိပ္ႏွင့္ တရားသူၾကီးတို့က ေခၽြးတပ္ဆြဲ သကဲ့သို့ အတင္းဆြဲေလေတာ့သည္။ ထိုေခတ္က ထိုစနစ္ျဖင့္ စု၍ရေသာ စစ္သားကို လူထုက အဘယ္သို့ သေဘာထားပါသနည္း။
လူထုသေဘာထားမွာ စစ္သား၏ အျပဳအမူေပၚမူတည္သည္။ အထက္ပါနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး တို့ျဖင့္ ဆြဲေဆာင္ျပီး ရတတ္သမွ်ေသာ စစ္သားတုိ့၏ အျပဳအမူမွာ မည္သို့ရွိေလမည္ကို က်ေနာ္ထုတ္ေဖာ္ေျပာမျပမီပင္ အမ်ားက အကဲခပ္ျပီး ျဖစ္ေပလိမ္မည္။ ထိုဧကရာဇ္ စနစ္အရ ဘုရင္မၾကီးအတြက္ဟု ရည္ရြယ္ ခ်က္ျပဳကာ စစ္ခ်ီရေသာ ေခတ္တြက္ စစ္သားဟူသည္မွာ က်ေနာ္တို့ျမန္မာစကားႏွင့္ ဆိုေလေသာ္ “လူလြန္မသား ကာသားငါးရာ” မွ်သာျဖစ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ စစ္သားဘ၀ကို ထိုဘုရင္မလက္ထက္၌ အာဇာနည္ပမာ မခ်ီးက်ဴးလိုၾကဘဲ စစ္ထဲ လိုက္မည့္သူဆိုလွ်င္ မိဘေမာင္ဖြား ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းတို့က ၀ိုင္းတားၾကသည္။ ခ်စ္မည့္ ခင္မည့္ သူကင္းမဲ့ေသာ တေကာင္ၾကြက္တို့ကို သာလွ်င္ စစ္ထဲ အတင္းဆြဲထည့္ေနခ်ိန္တြင္ ထိုစစ္သားတို့ဘ၀မွာ က်ေနာ္တို့ ျမန္မာသီခ်င္း တစ္ခုတြင္ပါ၀င္ေသာ ယိုးဒယား ခ်ီရသည့္ စစ္သားကေလး၏ဘ၀ႏွင့္ အလားသဏၭန္ တူေပလိမ့္မည္။
ထိုသီခ်င္းမွာ အျခားမဟုတ္ ေမြးေမေလး သူမသနားလို့၊
ေရႊသားကိုတဲ့ ထည့္လိုက္ေလ၊
ယိုးဒယားေျပ။
ဟူေသာ ေလးဆစ္ကဗ်ာ ျဖစ္ေပသည္။ “အေမက မသနားလို့ စစ္ထဲထည့္လိုက္ သည့္ေနာက္ အေမ့ကို မလြမ္းပါဘူး” ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ရသည္။ စင္စစ္ ထိုေခတ္က စစ္သားတုိ့ကားအေမကိုလြမ္းေသာ စစ္သားမဟုတ္သျဖင့္ အေမကလည္း သူ့ကိုျပန္မလြမ္း ေခ်။ ရြာတရြာကို ၀င္စီးမိျပီဟုဆိုလွ်င္ က်ဆံုးေသာ ရန္သူ၏ မုဆိုးမမ်ား သမီးမ်ား ကိုသိမ္းပိုက္ၾကရန္သာ စိတ္ေစာလွ်က္ ရွိၾကေပသည္။ ရြာလံုကၽြတ္လုယက္ရန္သာ စိတ္ေစာလွ်က္ရွိၾကေပသည္။ ထို့ေၾကာင့္လည္း ထိုေခတ္က စစ္သားကို ျမတ္ႏိုးသူမွာ ျပည့္တန္ဆာႏွင့္ သန္းမ်ားျဖစ္သည္ဟု အဂၤလိပ္စာေပသမားတို့က စာခ်ိဳးျပီး မွတ္တမ္းတင္ ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည့္တန္ဆာတို့က စစ္သား၏လခ တည္းဟူေသာ အဆီအသားကိုစုပ္ယူသည္။
ဤေဆာင္းပါျဖင့္ က်ေနာ္သည္ေရွးဘုရင္ေခတ္ အေျခေနကို ေျပာျပေနသျဖင့္ စာရွုသူတို့ သည္ ယခုေခတ္ အေျခကို ျပန္ေျပာင္းေတြမိၾကေပလိမ့္မည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အဂၤလန္ ျပည္တြင္ ႏုစဥ္အခါက စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းမွုမွာ ကၽြႏု္ပ္တို့ထက္ အဆအရာ အေထာင္မွ် အေျခဆိုးသည္ကို သတိျပဳေကာင္းျပဳမိၾကလိမ့္မည္။ ယင္းသို့သတိျပဳမိျခင္းေၾကာင့္ မိမိ၏ အမ်ိဳးသား စစ္တပ္အေပၚ သေဘာထားၾကီးၾကီးထားလိုေသာ စိတ္မ်ား ၀င္စားေကာင္း ၀င္စားလာၾကေပလိမ့္မည္။ ယင္းသို့ဆိုလွ်င္ ကေနာ္၏ေဆာင္းပါးမွာ တခ်က္ခုတ္ ႏွစ္ခ်က္ျပတ္ ဆိုသလိုအက်ိဳးရွိရာ ရွိေၾကာင္း ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ သို့ရာတြင္ ကေနာ္ကား စစ္တပ္ဘက္မွ သက္သက္ ေရွ ့ေနလိုက္ေပးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္မထားပါ။ ေရွးေရွးတုန္းက စစ္သားဆိုသည္မွာ ဥေရာပ အဂၤလန္ စသည့္ တုိင္းျပည္မ်ားမွ စစ္သားမ်ားပင္ ျဖစ္ေစကာမူ ခ်ိဳ ့ယြင္းခ်က္မ်ား ရွိပါကလား ဟူေသာ ထင္ျမင္ခ်က္ျဖင့္ ခၽြတ္ယြင္းသူတို့ကို နမူနာယူေစလိုသည့္ သေဘာထားမ်ိဳးလည္း မရွိေစလိုပါ။ ထို့ေၾကာင့္ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္တို့ကို ေဖာ္ျပေနေစကာမူ ေကာင္းေသာ ႏွလံုးသြင္းမွု ရွိေစရန္ကိုမူကား က်ေနာ္ အထပ္ထပ္ အခါခါ တိုက္တြန္းလိုပါသည္။
အေၾကာင္းေသာတမူကား ယခုက်ေနာ္တို့ေရာက္ရွိေနေသာေခတ္သည္ ဘုရင္မ အင္(န္) ၏ေခတ္ကကဲ့သို ့ဘုရင့္အတြက္ စစ္တိုက္ေနေသာ ေခတ္မဟုတ္ေတာ့ျပီ။ က်ေနာ္ အထူး ေလးနက္စြာေဖာ္ျပလိုေသာ အခ်က္မွာ ဤအခ်က္ျဖစ္သည္။ ဤေခတ္ကား ထူထုေခတ္ ပင္ျဖစ္သည္။ လူထုတည္းဟူေသာ အသိုက္ အ၀န္းထဲတြင္ မိဘ ဆရာသမား ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း အၾကီးအကဲ တပည့္တပန္း စသည့္ အစိတ္အပိုင္းတို့ ပါ၀င္လွ်က္ရွိသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးဆိုသည္မွာ ထိုအသိုက္အ၀န္း၏လံုျခံဳမွုပင္ျဖစ္သည္။ စစ္သားဟူ သည္မွာ မိမိတို့မိဘ ဆရာသမား ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း အၾကီးအကဲ တပည့္တပန္းမ်ား အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနရေသာ ေယာက်ာ္းအာဇာနည္တို့ျဖစ္သည္။ ျပဳျပင္ေရးဆိုသည္မွာ မိမိဘ၀ အေျခမွန္ အေနမွန္ ကို မိမိကို္ယ္တိုင္သိလာမွ သာလွ်င္ ထိေရာက္ေသာ ျပဳျပင္ေရးျဖစ္ႏိုင္ သည္။
က်ေနာ္တို့ တပ္မေတာ္ ျဖစ္စဥ္ကိုျပန္ၾကည့္လွ်င္ ထိုတပ္မေတာ္သည္ အမ်ိဳးသားတို့၏ လြတ္ေျမာက္ေရး စိတ္ဆႏၵျဖင့္ ယွဥ္ျပီး ေပၚထြန္းလာေသာ တပ္မေတာ္ ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္မွာ အလြန္မြန္ျမတ္လွေပသည္။ ထိုမြန္ျမတ္ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို့၏ တုိင္းျပည္ရွိ လူ ့ အဖူးအေညွာက္ မ်ားသည္ ဓားမတို တေခ်ာင္းမွ်ပင္ ကိုင္ေဆာင္ႏိုင္ခြင့္မရွိ ခဲ့ေသာ အေျခမွသည္ ေခတ္မီလက္နက္ အမ်ိဳမ်ိဳး တို့ကို စည္းကမ္းတက် ကိုင္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ အေျခသို့ ေရာက္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ယင္းသို့ ၾကိဳးပမ္းရာတြင္ ကေနာ္ တို့ လူငယ္ အဖူး အေညွာက္မ်ား၏ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာတို့ကို ပူေဇာ္ခဲ့ရသည္။ ေႏွာင္းလူတို့၏ ဘ၀ တည္ျမဲေရးအတြက္ ေရွးလူတို့ အေသခံသြားၾကရာ၌ အေသခံသူတို့ ေသရက်ိဳးနပ္ေအာင္ အသက္ရွင္ေနသူတို့က က်ိဳးပမ္းရန္တာ၀န္ရွိေနသည္။ တပ္မေတာ္ထဲတြင္ ထိုတာ၀န္သိ ပုဂၢိဳလ္ တို့ အမ်ားပင္ရွိသည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္တို့ ယံုၾကည္ေပသည္။ ထို့ေၾကာင့္ဤ ေဆာင္းပါးသည္ တာ၀န္သိသူတို့အားပူေဇာ္ ေသာ ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါေစသတည္း။


ေမာင္ထင္ေရးသည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလထုတ္ ျမ၀တီမဂၢဇင္း အတြဲ (၁)၊ အပုိင္း (၂) ။